Herken je dit? Je pakt je telefoon zonder reden.

Je opent Instagram, sluit het af en vijf minuten later doe je het opnieuw.

Of je grijpt naar je scherm zodra je even niets te doen hebt.

Te veel op je telefoon zitten is een veelvoorkomend probleem. In de vorige blog bespraken we de signalen van schermverslaving. Maar de vraag is: waarom doen we dit eigenlijk? En nog belangrijker: waarom is het zo moeilijk om minder op je telefoon te zitten?

In dit artikel duiken we dieper in de oorzaken van dit gedrag, zodat je de patronen kunt herkennen en er grip op kunt krijgen.

Dit zijn de redenen waarom we zo vaak naar ons scherm grijpen.

Elke keer dat je een melding krijgt of een nieuw bericht ziet, maakt je brein dopamine aan. Dat is het beloningsstofje dat jou een kort geluksmoment geeft.

Precies hetzelfde mechanisme dat ook bij gokken of roken werkt: je brein wil die beloning steeds opnieuw ervaren.

Je telefoon is dus letterlijk ontworpen om je te belonen en zo vast te houden. De constante stroom van kleine prikkels en beloningen creëert een verslavende cirkel die moeilijk te doorbreken is.

Misschien merk je het zelf niet eens meer, maar je grijpt naar je telefoon zonder erbij na te denken. Wachten bij de kassa? Telefoon.

Even geen gesprekspartner? Telefoon.

Voel je je ongemakkelijk in een situatie? Telefoon.

Het is een automatische reflex geworden. Je grijpt naar je scherm zodra er een leegte ontstaat, puur uit gewoonte. Dit verklaart waarom je steeds naar je telefoon grijpt zonder je er bewust van te zijn; de handeling is zo vaak herhaald dat het een routine is geworden.

Veel mensen gebruiken hun scherm niet alleen voor entertainment, maar vooral om ongemakkelijke gevoelens te vermijden.

Stress, eenzaamheid, onzekerheid of pure verveling? Je telefoon biedt afleiding en dient als een soort mentale pleister. In plaats van een moment van stilte te ervaren of te reflecteren, vullen we de leegte met de eindeloze stroom van content.

Dit voorkomt dat je leert omgaan met ongemak en het maakt je afhankelijk van de constante prikkels van je scherm.

De angst om iets te missen, beter bekend als FOMO (Fear of Missing Out), is een van de sterkste redenen om je scherm steeds te checken.

Je wilt geen bericht missen. Geen update overslaan. Geen leuke dingen van anderen missen.

Sociale media platforms creëren een beeld van een perfect leven, wat de angst aanwakkert dat jouw leven minder interessant is als je niet constant op de hoogte bent. Deze sociale druk creëert de dwang om verbonden te blijven, ook als je dat eigenlijk niet wilt.

Nu je de oorzaken kent, wordt ook duidelijk waarom stoppen met telefoongebruik zo moeilijk is.

Sociale media en apps gebruiken slimme technieken zoals endless scroll en pushmeldingen om jou zo lang mogelijk vast te houden. Je blijft swipen of refreshen, omdat je brein constant op zoek is naar de volgende beloning.

Dit is geen toeval; deze apps zijn speciaal ontworpen om je aandacht vast te houden en te zorgen dat je zo lang mogelijk op hun platform blijft.

Hoe vaker je je telefoon checkt, hoe meer je brein eraan went. Stilte, rust en verveling voelen daardoor ongemakkelijk.

Je brein is zo gewend geraakt aan de stroom van continue prikkels, dat het onrustig wordt als er geen nieuwe prikkels bij komen. Sterker nog, je brein krijgt moeite met langzame prikkels, waardoor bijvoorbeeld een boek lezen niet meer lukt.

Herken je jezelf in de voorbeelden van teveel op je telefoon zitten hieronder?

• Je zit op de bank en hebt Netflix aan, maar scrolt ondertussen óók door Instagram.

• Je checkt je telefoon op de wc, in bed of zelfs tijdens gesprekken.

• Je grijpt bij een rood stoplicht automatisch naar je scherm.

• Je checkt je telefoon meerdere keren tijdens een film, waardoor je het verhaal mist.

• Je kijkt ‘even’ op je telefoon voor het slapengaan, maar voor je het weet is het een uur later.

• Je kind of partner praat tegen je, maar jij hoort het maar half omdat je verdiept bent in je scherm.

• Je pakt je telefoon tijdens het eten, terwijl je eigenlijk met anderen aan tafel zit.

Klinkt dit bekend? Je bent absoluut niet de enige. Sta eens stil bij je eigen gedrag.

Wat is voor jou de grootste reden om je telefoon te pakken? Is het verveling, FOMO of gewoonte?

Het antwoord zegt veel over waar jij het meeste te winnen hebt.

Schermverslaving is niet alleen een kwestie van ‘gewoon minder doen’. Het gaat dieper: het zit in je brein, je gewoontes en in de manier waarop apps zijn gemaakt.

Maar als je de oorzaken begrijpt, kun je er ook iets aan veranderen.

In mijn blogs geef ik je praktische eerste stappen om weer grip te krijgen op je schermtijd. Maar wil jij nou meer dan alleen tips? Dan is mijn programma Scrollstoppers iets voor jou. Meer informatie vind je hier.