In een tijd waarin schermen ons leven domineren, van smartphones en laptops tot tablets, staan onze ogen onder constante druk. We scrollen, typen, lezen en kijken, vaak uren achter elkaar. Maar wat doet dat eigenlijk met je ogen?

Wat begint met een beetje vermoeidheid, kan op de lange termijn leiden tot blijvende schade.

In deze blog leg ik uit wat schermtijd met je ogen doet.

Een van de meest zorgwekkende gevolgen van overmatige schermtijd, vooral bij kinderen, is axiale elongatie. Dit betekent dat de oogbol in de lengte groeit. Dat gebeurt omdat het oog zich continu moet aanpassen aan een korte kijkafstand. Door de langere oogbol valt het beeld niet meer op het netvlies, maar ervoor. Dit leidt tot myopie (bijziendheid), waardoor je steeds minder goed in de verte ziet.

Myopie is meer dan alleen een bril nodig hebben. Een langgerekte oogbol verhoogt het risico op ernstige oogaandoeningen later in het leven:

• Netvliesloslating: door de uitgerekte oogwand, die dunner en kwetsbaarder wordt.

• Glaucoom: verhoogde oogdruk die de oogzenuw beschadigt.

• Maculadegeneratie: slijtage van het centrale deel van het netvlies, wat essentieel is voor scherp zicht.

Strabisme (scheelzien) is een aandoening waarbij de ogen niet goed samenwerken en in verschillende richtingen kijken. Bij intensief en langdurig dichtbij kijken kunnen de oogspieren overbelast raken en hun natuurlijke balans verliezen.

Dit kan leiden tot dubbelzien, een lui oog (amblyopie) en verminderd dieptezicht. Ook bij volwassenen kan overbelasting door schermgebruik leiden tot latente (verborgen) strabisme of een toename van de klachten.

Niet alleen kinderen, maar ook volwassenen ervaren klachten door langdurig schermgebruik. Dit geheel aan klachten staat bekend als Computer Vision Syndrome (CVS).

De symptomen zijn zeer herkenbaar:

• Droge en branderige ogen: we knipperen minder vaak als we naar een scherm staren, waardoor de traanlaag sneller verdampt.

• Wazig zicht: de constante inspanning van de oogspieren leidt tot vermoeidheid en tijdelijk wazig zicht.

• Hoofdpijn en nekpijn: de inspanning van de ogen kan spanning veroorzaken in het hoofd en de nek.

• Lichtgevoeligheid: oververmoeide ogen reageren gevoeliger op fel licht.

Iedereen krijgt vanaf middelbare leeftijd te maken met presbyopie (ouderdomsverziendheid), waarbij de ooglens zijn elasticiteit verliest.

Door constant dichtbij te kijken, lijkt dit verouderingsproces te kunnen versnellen. De ogen krijgen te weinig afwisseling in focusafstand, wat de flexibiliteit van de lens vermindert.

Daarnaast is er blue-light-aging. Schermen bevatten relatief veel blauw licht, wat oxidatieve stress kan veroorzaken in de huid en weefsels rondom de ogen. Hoewel het onderzoek nog loopt, zijn er aanwijzingen dat dit kan bijdragen aan versnelde veroudering van de huid en mogelijk ook aan schade aan het netvlies.

Wil je je ogen beschermen? Helemaal zonder schermen leven is tegenwoordig niet meer haalbaar. Maar je kan wel zorgen dat je je ogen voldoende rust geeft.

Probeer eens de eenvoudige, maar effectieve 20-20-20 regel:

• Elke 20 minuten

• kijk je 20 seconden

• naar iets dat minstens 20 voet (ongeveer 6 meter) van je verwijderd is.

Deze simpele gewoonte helpt je ogen ontspannen, voorkomt overbelasting en stimuleert natuurlijke focusverandering. Je kunt een timer instellen of een app gebruiken die je eraan herinnert.

Voor kinderen geldt ook dat buitenspelen in daglicht een bewezen manier is om myopie te helpen voorkomen.

Onze ogen zijn waardevol, maar kwetsbaar.

Door bewust om te gaan met schermtijd en regelmatige pauzes in te lassen, kun je veel klachten voorkomen en je ogen gezond houden, voor nu én later.

Gun jezelf dus vaker een schermpauze en kijk regelmatig even naar buiten. Wat nog beter is; loop eens wat vaker een blokje om!

Liever luisteren? Ik nam hierover ook een korte podcast op.